Poljaci su sklapali savezništva (kao i mnoge druge zemlje), bivali okupirani, ubijani i istrebljivani, oslobađali se, a oslobađali su i pomagali i druge
Poljska danas, predstavlja rezultat viševekovne borbe za opstanak. Od 10. veka kada je poljski kralj Mieško I prihvatio hrišćanstvo kao zvaničnu religiju, ratovali su sa mnogima, uglavnom većim silama od njih samih.
Pročitajte još: Nezaobilazan deo opreme ljubitelja boravka u prirodi (FOTO)
Neki od najvećih protivnika tokom istorije bili su im Nemci, Rusi, Turci i Tatari, a u 17. veku čak su bili i spasioci Beča, odnosno Austrije, velike evropske sile. Osim mačeva kojima su bili naoružani plemići - vitezovi, osnovna borbena sredstva pešadije su bila sekire i kopalja, a već od 15. veka i artiljerija.
Upravo je artiljerija odigrala važnu ulogu u bici kod Čojnica 18. septembra 1454. godine. Iako su Poljaci bili brojniji, izgubili su bitku u sukobu sa nemačkim vitezovima Tevtonskog reda, zahvaljujući savremenijoj taktici Nemaca i artiljeriji.
Juriš oklopljenih husara, foto: printskrin, "Husari - poljska konjica"
Ipak, u trinaestogodišnjem ratu sa nemačkim viteškim redom, Poljska je odnela pobedu. Iz tog perioda vodi poreklo i zanimljiva bombarda sa kamenim kuglama, naročito upotrebljiva za napade na utvrđenja. Bombarde su rani tip artiljerijskog oruđa, koje karakteriše veći kalibar u odnosu na prečnik barutnog punjenja.
U ranom periodu razvoja vatrenog oružja, bombarde su bile prilično popularne, jer su bile dobro prilagođene relativno niskim pritiscima koje su tadašnji materijali mogli za izdrže, a ispaljivale su projektil značajne mase u odnosu na ukupnu masu sredstva.
najnaprednija duga hladna oružja su složena sečiva tipa helebarde i partiđane, sredstava sposobnih kako za bod, tako i za rez i obaranje protivnika, njačešće konjanika. Takva su se oruža pokazala vrlo korisnim u kombinaciji sa dugim kopljima, kako protiv hrišćanskih vojski, tako i protiv Turaka, značajno orijentisanim prema upotrebi konjice.
Najlepša zidna slika u Vojnom muzeju u Varšavi - bitka kod Čojnica 1454. godine, foto: Sebastian Baloš
Upravo je sve veća turska opasnost navela Poljake da potraže nešto drugačije rešenje za opremanje sopstvene konjice, pre svega, u pogledu oklopa drugačijeg stila u odnosu na klasični zapadni tip punog oklopa tokom 16, 17. i 19. veka.
Pored punog oklopa tipa prsnih kirasa, koji su se zadržali i duboko u Napoleonovo doba, za Poljsku su karakteristični i oklopi od čeličnih pločica u obliku krljušti koje se preklapaju. U obe varijante, zanimljiv je jedan poljski “specijalitet” - dodavanje velikih “krila” na leđima, koja su postala nezamenljiv detalj na konjanicima kao što su teški husari.
Karakterističan oklop poljskih teških husara, foto: Sebastian Baloš
Husari, iako nastali kao laka konjica mađarskog kralja Matije Korvina, naročito prilagođena za borbu na južnim granicama protiv Turaka. Popularnost joj se znatno proširila, a u Poljskoj je nastala varijacija u vidu teških husara, odnosno oklopljenih konjanika, koji su još uvek bili znatno okretniji u odnosu na tipične konjanike Zapadne Evrope, poput francuskih žandarma opremljenih gotskim ili maksimilijanskim oklopom i kasnijih kirasira.
Krila su bila posebno obeležje, koje je simbolizovalo brzinu i snagu, ali je ujedno imalo i psihološki efekat na protivnika, s obzirom da se sticao utisak veće brojnosti. Poljski husari su se uspešno borili protiv mnogih protivnika, a zvezdani trenutak im je bio u blistavoj pobedi pod Bečom, 12. septembra 1683, kada je do nogu potučena brojnija turska opsadna vojska.
Bombarda, rani tip artiljerijskog oruđa, foto: Sebastian Baloš
Poznata je i velika pobeda nad moskovskom vojskom 1610. kod Klušina, kada su poljski husari predstavljali odlučujuć faktor, uprkos znatno manjem broju poljske vojske (oko 7.000 vojnika), nad ruskom carskom vojskom udruženom sa Šveđanima (oko 35.000 vojnika).
Pročitajte još: Noževi afričke divljine (FOTO)
Poljska vojna istorija je bogata i može da se staviti rame uz rame sa bilo kojom drugom državom na svetu. Takvu vojničku slavu odražava i bogatstvo vojnog muzeja u Varšavi, koji bi mogli da posete i obični turisti, a ne samo vojni entuzijasti.
Sebastian Baloš
Pratite nas na INSTAGRAMU i FEJSBUKU
