Naslednik legendarnog MG42 se decenijama koristio kao univerzalni mitraljez u mnoštvu svetskih armija, a licencne kopije su proizvođene u više fabrika
Nemački univerzalni mitraljez MG3 u kalibru 7,62x51 mm NATO je naoko identičan proslavljenom MG42, ali osim promenjenog kalibra postoje još neke druge, bitne razlike.
Pročitajte još: Precizan rafal iza Gvozdene zavese (FOTO)
Od momenta njegovog uvođenja u službenu upotrebu, nemački Bundesver je koristio ovo oružje za sve moguće namene, počev od odeljenskog puškomitraljeza, potom mitraljeza na postolju u ulozi sredstva podrške, a brojni primerci su bili montirani na oklopna vozila, plovila i letelice.
Reverznim inženjeringom do starog rešenja
Mitraljez MG3 ima vrlo visok opšti kvalitet mašinske izrade, a unutrašnjost mehanizma je po određenim detaljima različit u odnosu na M53, foto: M. Milanović
S obzirom da je originalna tehnička dokumentacija za MG42 ostala na teritoriji pod sovjetskim uticajem, razvojni stručnjaci fabrike “Rajnmetal” su reverznim inženjerigom uspeli da kreiraju proverenu konstrukciju koja je označena kao MG1. Posle rektifikacije nišana na novi metak i primenu hromirane cevi nazvana je MG1A1 ili MG42/58. Sledeća promena odnosila se na uvećanu masu zatvarača i drugačiji uvodnik redenika koji je omogućavao da se pođednako uspešno koriste redenici starog tipa i američki dezintegrišući redenik.
Različiti optički uređaji čine staru konstrukciju I te kako konkuretnom, foto: privatna zbirka
Od 1966. godine je počela proizvodnja verzije MG3, koja je te godine i službeno uvedena u naoružanje Bundesvera. Osnovna pešadijska varijanta je ostala pod oznakom MG3, dok je verzija predviđena za montažu na različite platforme dobila signaturu MG3A1. Tehnička uputstva su savetovala da se cevi menjaju posle 150 ispaljenih metaka, iako su bile hromirane i u određenoj količini poligonalno ožlebljene radi sveukupne otpornosti. Po ondašnjim vojnim standardima, one su mogle da izdrže oko 16.000 ispaljenih metaka pre nego bi se smatrale delimično istrošenim.
Preteška cev
Armijski stručnjaci NATO država naročito pozitivno ocenili kvalitet izrade cevi ovih mitraljeza, koje su bile dužine 565 mm i tvrdo hromirane čitavom površinom unutrašnjosti koja je imala četiri žleba sa korakom uvijanja 1:305 mm. Naročito ih je impresionirala mogućnost brze zamene radi sprečavanja pregrejavanja, iako je bilo pritužbi na ukupnu masu svake cevi od čak 1.800 grama.
Oružje je moglo koristiti dva tipa redenika (nemački sa MG42 i američki), kapaciteta 50, 100, 120 ili 250 metaka, a kompanija H&K je razvila naročiti doboš koji je primao redenik od 120 metaka, dok je municijska kutija DM2 sadržala redenik pod oznakom DM1 sa 250 komada municije. Najozbiljnija zamerka se odnosila na relativno kratku nišansku liniju (430 mm) sa podeocima od 200 do 1.200 metara. Opciono je bio nuđen i optički nišan “Zielfernrohr” uvećanja 4x24 kada je oružje korišteno sa postolja.
Prihvaćen u više od 35 država
Mitraljez MG3 je uvršćen u naoružanje zavidnog broja zemalja: od Evrope, preko Srednje i Južne Amerike, Bliskog Istoka do Indije, Bangladeša, Australije... Osim primeraka proizvedenih u fabrici “Rajnmetal” u Nemačkoj, na osnovu licence su ga pravile ili prave austrijski “Štajer”, grčki EBO, italijanske firme “Bereta” i “Franki”, meksička SEDENA, potom “Ka Pa Sa” iz Mjanmara, iranski AMIG, pakistanski POF, španski CETME, sudanski MIC...
Razlika sklopa skrivača plamena, foto: M. Milanović
Uz varijante poput švedskog Ksp m/94, sudanskog Karar, finskog KK MG-3, portugalskog m/960, te neobičnog trocevnog RMG 7,62 koje je “Rheinmetall Defence” osmislio kao oruđe za montažu na vozila, te dvocevnog MG-14Z razvijenog od strane “Tactics Group GmbH”, koji je ne tako davno predstavljen kao perspektivni eksperiment.
Uporedni test
Sa zadovoljstvom smo pristupili uporednom testu turske verzije MG3 koji proizvodi fabrika MKEK i domaćeg popularnog “šarca” M53 koji je razvijen za potrebe JNA. Iako su različitog kalibra i određenih ostalih primenjenih tehničkih rešenja, oba oružja se u tehničkom smislu oslanjaju na bazični princip kratkog trzaja cevi i otvaranja zatvarača sa valjcima što je generalna karakteristika MG42.
Poznato je da svi derivati MG42 svoje kvalitete iskazuju upravo kada se koriste sa postolja i kontrolisanim rafalima, jer je preciznost takve paljbe neuporedivo bolja.
Ptročitajte još: NAJLOŠIJI PUŠKOMITRALJEZ svih vremena (FOTO)
Turska varijanta mitraljeza MG3 ima vrlo visok opšti kvalitet mašinske izrade i primenjenog materijala, a unutrašnjost mehanizma je po određenim detaljima različit u odnosu na M53. Najpre se uočava drugačija razvodna poluga, uvodnik redenika, skrivač plamena, te sklop zatvarača. Isprobali smo ovaj model sa oba tipa redenika (sa i bez mogućnosti odvajanja članaka tokom paljbe i ekstrakcije čaura), municijom užičkog “Prvog partizana” kalibra 7,62x51 mm NATO sa zrnom mase 145 grejna, označenom kao M80.
Prednost turskog modela
Bez posebne pripreme oružja za dejstvo (podmazivanja redenika i radnih delova), sedećim stavom i osloncem atipičnih nožica pomerenih unazad, kontrola mitraljeza je bila za svaku pohvalu ukoliko strelac može da odmeri optimalnu dužinu rafala. Preciznost i tačnost paljbe su u projektovanim parametrima za taj tip oružja na dostupnoj udaljenosti od 300 metara do cilja, a nije bilo bitne razlike u odnosu na ranija iskustva kada su korišćeni MG42 ili domaći M53.
Turska varijanta mitraljeza MG3 se pokazala izvanredno, foto: M. Milanović
Premda imamo podugačku istoriju i emotivnu povezanost sa modelom koji datira iz SFRJ i JNA vremena, još jednom se pokazalo kako je kult ovog oružja delimično predimenzioniran iako je u uslovima dejstva sa vojnom municijom proizvodnje PPU iz perioda kraja sedamdesetih godina na našem testu ostvarena besprekorna pouzdanost i zavidna preciznost.
Nema potrebe za upoređivanjem koji model je bolji, ali još jednom se pokazalo kako i zašto je kopija konstrukcije Luisa Štangea još uvek i te kako upotrebljiva i u naše doba.
Fama o pucanju s kuka
S obzirom da su u kinematografskim ostvarenjima “žestoki borci” dejstvujući sa kuka i uz korišćenje doboša neprekidnim rafalima kosili protivnike kao snoplje, mnogi neupućeni zaljubljenici su pokušavali da isto primene prilikom susreta sa nekom od varijacija. Osim nesvrsihodnog utroška municije, obično se dešavalo da strelac bude izbačen iz ravnoteže i za sva vremena na teži način nauči lekciju kako neke stvari postoje samo u mašti.
Ptročitajte još: Kineski prigušeni automat za diverzante (FOTO)
Drugačiji uvodnik redenika je omogućavao da se pođednako uspešno koriste redenici starog tipa i američki dezintegrišući redenik, foto: M. Milanović
Posle preko šezdeset godina "službe", može se bezrezervno konstatovati kako je MG3 bila jedna od najkvalitetnijih konstrukcija u svom domenu, što je svojevremeno inspirisalo skoro sve članice NATO pakta da razmotre uvođenje ovog mitraljeza u opremu svojih snaga.
Milan Milanović
Pratite nas na INSTAGRAMU i FEJSBUKU
